Informatie over spataderen

De beenaderen (venen) voeren het bloed terug van de benen richting het hart. Deze aderen kunnen we verdelen in twee groepen: de oppervlakkige aderen die net onder de huid liggen, en de diepe aderen die tussen de spieren liggen. De oppervlakkige en diepe aderen zijn onderling verbonden door korte verbindingsaderen, die we perforatoren noemen.
Voor het omhoog stuwen van het bloed, in de richting van het hart, zijn met name de diepe aderen verantwoordelijk. Wanneer we bewegen (lopen of fietsen) spannen de kuitspieren zich aan. Ze worden dan korter en dikker en drukken daardoor de diepe aderen plat. Het bloed in die aderen stroomt omhoog en kan dankzij de kleppen in de aderen niet terug naar beneden lopen.
Maar als deze kleppen niet goed werken, stroomt er wél bloed omlaag. Er ontstaat dan overdruk in de aderen en in de haarvaatjes, de aderen zetten uit, worden langer en gaan daardoor kronkelen. De spatader is ontstaan.

Wat zijn spataderen?
Spataderen zijn ontsierende en soms pijnlijke verwijdingen van de aderen. Het zijn kronkelende bloedvaten die door de huid heen zichtbaar zijn. Het kan hele kleine bloedvaatjes betreffen die als blauwpaars ‘netwerk’ op de huid te zien zijn. Ook kunnen het grote opgezwollen bloedvaten zijn die als knobbels op de huid zichtbaar én voelbaar zijn.
Spataderen komen voornamelijk in de benen voor. Eén op de vier mensen krijgt in zijn/haar leven te maken met spataderen. Vrouwen overigens vaker dan mannen.

Welke klachten kunnen optreden bij spataderen?
Spataderen geven in de meeste gevallen geen klachten. Vaak bestaat er wel een relatie tussen het hebben van klachten en de grootte van de spatader, met andere woorden: hoe groter de spatader des te groter de kans op klachten. Kenmerkend voor klachten van spataderen is dat deze over het algemeen verminderen bij inspanning en in de loop van de dag vaak toenemen.
De klachten en symptomen die spataderen in eerste instantie met zich mee kunnen brengen zijn het ontsierende effect. Maar daarnaast kunnen de volgende klachten optreden: een zwaar, loom en vermoeid gevoel / een gespannen gevoel / stekende pijn in de kuiten / jeuk / rusteloze benen (restless legs) / vochtophoping (oedeem) / verkleuring van de huid / open been / trombose

Oorzaken van spataderen
Spataderen kunnen door allerlei factoren ontstaan. Op de erfelijke aanleg kan geen invloed uitoefenen, maar op andere wel! En zoals een oud gezegde klinkt, voorkomen is nog altijd beter dan genezen…
De meest belangrijke oorzaken zijn:

• Erfelijkheid: de aanleg voor zwakke kleppen of zwak steunweefsel is vaak aangeboren
• Hormoonschommelingen: veel vrouwen krijgen spataderen als ze zwanger zijn, maar ook andere hormoonschommelingen kunnen invloed hebben op het ontstaan van spataderen
• Het beroep: vooral wanneer u langdurig moet zitten of staan is de kans op spataderen groter
• Overgewicht: veel overtollige kilo’s geven extra druk op de kleppen, zodat spataderen kunnen ontstaan
• Weinig beweging: wanneer de beenspieren te weinig in actie komen, krijgen de aderen te weinig impulsen om het bloed omhoog te laten stromen

Soorten en typen spataderen
Spataderen verschillen van grootte, kleur, vorm, volume en symptomen. We onderscheiden 3 verschillende typen spataderen. De soorten spataderen zijn:

1. Kleine spataderen
   Kleine spataderen komen veruit het meeste voor. Ze zijn dun, relatief kort en ontstaan meestal in kluwens (vertakte structuren). Kleine spataderen worden daarom ook wel ‘takkebosvenen’ of Besenreiser genoemd. Deze venen geven zelden tot nooit klachten of symptomen.
2. Middelgrote spataderen
   Middelgrote spataderen zijn tot enkele millimeters dik. Ze kunnen tot vele tientallen centimeters over de lengte van het been lopen. Middelgrote spataderen brengen nauwelijks klachten met zich mee.
3. Grote spataderen
   Grote spataderen zijn doorgaans dikke kabelachtige zwellingen. De ader die de meeste grote spataders veroorzaakt is de Vena Saphena Magna (VSM), aan de binnenkant van het been. Zelfs grote spataderen hoeven niet altijd klachten te veroorzaken. Ook elders op de benen kunnen grote spataderen voorkomen.